رادیوگرافی یکی از روشهای دقیق و سریع در تشخیص انواع عارضه های دهان و دندان نظیر پوسیدگی ، مشکلات ریشه، نقایص فک و دهان و… می باشد که دارای انواع مختلفی
است و دانستن اینکه کدام رادیوگرافی بهتر است میتواند حائز اهمیت باشد.
انواع رادیوگرافی و ویژگی های آن در تشخیص این مطلب که کدام رادیوگرافی بهتر است؟
رادیوگرافی ها به دو دسته رادیوگرافی های معمولی و دیجیتال تقسیم میشوند.
رادیوگرافیهای معمولی همواره ستون اصلی تشخیص، درمان و پیگیری ضایعات اندودنتیک بودهاند، در عین حال، تصویر برداری دیجیتال در سالیان اخیر، محبوبیت بسیاری یافته است.
ویژگی های رادیوگرافی معمولی (ساده )
- تصویر رادیوگرافی ساده : بصورت یک ورقه پلاستیکی یا سلوفان شفاف است که بر روی آن تصویری سیاه و سفید نقش بسته است.
- یک نوع بررسی ساده بافتهای انسان
- دارای اشعه و ضرر بیشتر برای بدن انسان
- استفاده از فیلم برای رادیوگرافی
ویژگی های رادیوگرافی دیجیتال
- امروزه بیشتر دندان پزشکان از این رادیولوژی برای تعیین و تشخیص و نظارت بر عارضه ها و بیماری های دندان استفاده میکنند.
- نوعی روش عکس برداری اشعه ایکس
- در این روش سنسورهای دیجیتال اشعه ایکس جایگزین فیلم رادیوگرافی قدیمی شده
- عکس های رایانه ای با کیفیت تری را نسبت به مدلهای قدیمتر ارائه میدهد.
- در این روش، شدت تابش اشعه ایکس نسبت به روشهای قدیمی تر کاهش یافته و بنابراین برای خانم های باردار و افراد حساس به اشعه ایکس مناسبتر هستند.
- امکان نمایش دادن ناحیه های کوچک پوسیدگی بین دندان ها ، پرکردگی های فعلی دندان، زیر ترمیم شکستگی دندان، بیماری لثه ، کیست و آبسه، عفونتهای استخوانی، تومورها و ناهنجاریهای رشدی
- عکس دیجیتال بلافاصله بعد از گرفته شدن ، روی صفحه نمایش نشان داده میشود و امکان ویرایش کنتراست و جزئیات عکس را فراهم میکند.
- امکان ارسال فایل عکس دیجیتال به صورت الکترونیکی و بدون کاهش کیفیت
- امکان ذخیره داده ها با کیفیت بالا و حجم پایین در درایورهای کوچک با استفاده از تکنولوژی دیجیتال ذخیره سازی میکرو
- عدم نیاز به ظهور با مواد شیمیایی
- عدم تولید پسماندهای خطرناک و فویل سربی
- امکان پرینت رادیوگرافی یا ارسال الکترونیکی
- افزایش ایمنی در برابر تشعشع
- بهره مندی از ویژگی های نظیر رنگ بندی، کنتراست، وضوح بالا، سه بعدی بودن، قابلیت چرخش و زوم که کار تفسیر و تشخیص را برای دندانپزشک راحتتر میکند.
- امکان ذخیره عکس دیجیتال در پرونده الکترونیکی بیمار و ارسال سریع به شرکت بیمه و در نتیجه روند سریعتر درمان و پرداخت سریعتر حق بیمه به بیمار
روشهای رادیوگرافی دندان
- روش مستقیم : در این روش سنسور الکترونیک، داخل دهان قرار داده میشود تا عکس دندان ثبت گردد.
- روش غیرمستقیم : استفاده از اسکنر فیلم اشعه ایکس برای مشاهده عکسهای گرفته شده به روشهای قدیمی به صورت عکس های دیجیتال
- روش نیمه غیر مستقیم: استفاده از ترکیبی از سنسور و اسکنر در راستای تبدیل عکس اشعه ایکس به فیلم دیجیتال
انواع رادیوگرافی دیجیتال و کاربردهای آن
-
رادیو گرافی دیجیتال داخل دهانی
این رادیوگرافی ها رایجتر هستند و سطح بالایی از جزئیات را به تصویر میکشند
این رادیو گرافی در سه نوع زیر است :
- عکس بایت وینگ :
بستن دهان و فشاردندان روی فیلم ، به این شکل جزئیات دندان های بالا و پایین یک ناحیه از دهان دیده میشود.
این رادیولوژی دندانی برای تشخیص پوسیدگی دندان و تغییراتی که در اثر بیماریهای لثه در تراکم استخوان بوجود می آید استفاده می شود.
از کاربردهای دیگر این روش ، اطمینان از اندازه بودن روکشها، ترمیم ها و همسطح بودن پرکردگی دندان ها با سایر دندان ها استفاده میشود.
- عکس پری اپیکال ( محدود ) :
نمایش کل دندان از تاج تا نوک ریشه و استخوان نگهدارنده
کاربرد این رادیوگرافی برای تعیین ساختار ریشه و تشخیص ناهنجاری های ساختار استخوانی
و تشخیص عارضه های نظیر بیماری لثه و آبسه می باشد.
- رادیوگرافی اکلوزال :
این رادیولوژی از رادیولوژی های دیگر بزرگتر می باشد و نمایش رشد و جایگاه دندانهای کودکان کاربرد دارد.
2. رادیو گرافی دیجیتال خارج دهانی
از کاربردهای رادیو گرافی دیجیتال خارج دهانی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشاهده وضعیت دندان های تحت فشار
- تحت نظر داشتن رشد و پیشرفت
- بررسی رابطه بین دندان و فک
- بررسی استخوان های صورت
- تشخیص مشکلات فک، دندان ، مفصل و دیگر استخوان های صورت
این رادیو گرافی خود دارای انواع مختلفی است که در زیر به بیان آن می پردازیم:
- توموگرافی رایانه ای چند برشی :
نمایش لایه یا برش خاصی از دهان و تار شدن بقیه قسمت ها
کاربرد این روش در ساختارهایی است که واضح دیدن آنها مشکل ست
- عکس پاناروما:
استفاده از دستگاهی که دور سر می چرخد و کل دهان، دندان بالا و پایین را در عکس نشان میدهد
کاربرد این روش برای تهیه طرح درمانی کاشت دندان یا ایمپلنت ، تشخیص دندان عقل نهفته ، اختلال فک ،
تومورها و کیستهای استخوانی است
- عکس سوفالومتری :
نمایش کل سر ، برای بررسی نسبت و ارتباط بین دندان ها با نیم رخ و فک بیمار
کاربرد این روش در ارتودنسی است
- توموگرافی سه بعدی :
برای تشخیص ناراحتی های استخوانی مانند شکستگی ها و تومورها
- سیالوگرافی :
در این روش از نوعی رنگ استفاده میشود که درون غدد بزاق تزریق میشود تا در نوار رادیوگرافی دیده شود
کاربرد این روش بررسی مشکلات غدد بزاقی که نقش مهمی در پوسیدگی ایجاد میکنند هست
- MRI:
گرفتن تصاویر سه بعدی از فک و دندان برای بررسی بافتهای نرم
تفاوت در دقت رادیوگرافی دیجیتال و رادیو گرافی های معمولی
دقت رادیوگرافی معمولی در کانالهاي با انحناي کمتر از 25درجه، بیشتر از رادیوگرافی دیجیتال
ودر کانالهاي با انحناي بیشتر از 25درجه، کمتر از رادیوگرافی دیجیتال بود.
اما از نظر آماري هیچگونه اختلاف معنی داري بین دو روش رادیوگرافی دیجیتال و معمولی در تخمین طول کانالهاي انحنادار وجود نداشت.
نتیجه گیری
در این مقاله در دنتال استوک به بررسی انواع رادیوگرافی دندانی پرداختیم، همان طور که در مطلب ذکر شد، رادیوگرافی های معمولی هم در برخی موارد از دقت کافی و خوبی برخوردارند.
اما آنچه در تشخیص اینکه کدام رادیوگرافی بهتر است؟ به ما کمک میکند ویژگی هایی است که رادیولوژی های دیجیتال را متمایز میکند.
همچنین در این مقاله به بررسی انواع رادیوگرافی های داخل و خارج دهانی پرداختیم و برخی از کاربردهای آنها را بیان کردیم.
نکته ای که در انتخاب این نوع رادیوگرافی ها باید بدان توجه کرد ، کاربردی است که از خروجی عکس مورد نظر ، مد نظر پزشکان است.
بنابراین با توجه به هدف مورد نظر میتوانند از رادیولوژی مناسب آن بهره بگیرند.